Ouderschapsplan

Als jullie gaan scheiden en minderjarige kinderen hebben, dan is het erg belangrijk om de zorg en zorgtaken voor jullie kinderen goed te regelen. Door een ouderschapsplan - of co-ouderschapsplan - te maken, denken jullie samen na over de zorg voor de kinderen na jullie scheiding en blijven jullie, net als voor de scheiding, samen verantwoordelijk voor de kinderen. Maar wat is nu precies een ouderschapsplan, en wat dient hierin te staan? 

 

Wat is een ouderschapsplan?

Ouders die gaan scheiden of uit elkaar gaan en minderjarige kinderen hebben, zijn verplicht om een ouderschapsplan – of co-ouderschapsplan - op te stellen. In dit plan beschrijven ze de afspraken over de opvoeding en verzorging van de kinderen. Afhankelijk van de leeftijd van jullie kind(eren) is het belangrijk de kinderen op een passende manier te betrekken bij het opstellen van het ouderschapsplan. Vooral als het gaat om afspraken die over hen gaan. Daarnaast geeft het kinderen een gevoel van ‘gehoord’ worden. Het voorkomt ook dat ze het gevoel hebben te moeten kiezen voor een van beide ouders.  

 

Het belangrijkste is dat ouders zich samen verantwoordelijk voelen voor de verzorging, opvoeding en ontwikkeling van hun kinderen. Daarom ondertekenen jullie beide het ouderschapsplan dat daarna door een rechter wordt bekrachtigd. De afspraken die zijn vastgelegd in het ouderschapsplan zijn bindend voor beide ouders. Dat wil overigens niet zeggen dat het ouderschapsplan met het verstrijken van de tijd niet aangepast kan worden. Situaties veranderen en kinderen groeien waardoor ze in andere levensfases terecht komen. Het is daarom goed om regelmatig het ouderschapsplan te evalueren en aan te passen indien nodig.

 

 

Contact opnemen voor meer informatie

Is een ouderschapsplan verplicht?

Een ouderschapsplan is wettelijk verplicht als ouders minderjarige kinderen hebben en uit elkaar gaan. Dit geldt voor ouders die:

  1. Getrouwd zijn of een geregistreerd partnerschap hebben (met of zonder gezamenlijk gezag).

  2. Samenwonen met gezamenlijk gezag.

  3. Gaan scheiden van tafel en bed.

 

Inhoud van een ouderschapsplan

Beide ouders stellen samen een ouderschapsplan op. Afhankelijk van de leeftijd van de kinderen kan je ze hierbij op een passende wijze betrekken. Eén van de vereiste onderdelen van het ouderschapsplan is dat jullie beschrijven hoe de kinderen betrokken zijn bij de ontwikkeling ervan. De inhoud van het ouderschapsplan bepalen jullie zelf. Hoe jullie het plan willen vormgeven is ook afhankelijk van of jullie kiezen voor een omgangsregeling of co-ouderschap. Een greep uit de onderwerpen die in het ouderschapsplan terugkomen: 

 

Het hoofdverblijf van de kinderen 

  • In het ouderschapsplan geven jullie aan op welk adres de kinderen worden ingeschreven in het bevolkingsregister van de gemeente.

  • Hoe gaan jullie om met een voorgenomen verhuizing?

  • Welke afspraken maken jullie over vakanties (en het paspoort)?

 

De verzorging en opvoeding 

  • Het vervoer van de kinderen van het ene naar het andere adres.

  • Verjaardagen en andere bijzondere dagen.

  • Schoolkeuze, het delen van informatie vanuit school met elkaar, ouderavonden en –bijeenkomsten.

  • Schoolkosten, sport, contributies en eventuele studiekosten als de kinderen ouder zijn dan 21 jaar.

  • Medische aangelegenheden.

  • Verzekeringen.

  • Bijzondere uitgaven.

 

Communicatie & informatieverschaffing

Hierin beschrijven jullie hoe de communicatie verloopt. Jullie geven aan hoe je communiceert over de ontwikkeling van de kinderen en over belangrijke beslissingen die genomen moeten worden. 

 

Alimentatie

  • De kosten van kinderen per maand en de bijdrage hiervan per ouder.

  • Kinderalimentatie

  • Alimentatie jongmeerderjarigen

 

Hierboven hebben we enkele onderdelen uit het ouderschapsplan toegelicht. Zoals gezegd: er zijn verplichte onderwerpen en er is ruimte voor extra afspraken. Het is belangrijk om een volledig en rechtsgeldig ouderschapsplan te maken. Een scheidingsbemiddelaar of mediator kan jullie helpen bij het opstellen ervan.  

Wil je een voorbeeld van een ouderschapsplan inzien? Neem contact met ons op en je ontvangt een voorbeeld ouderschapsplan van ons.

 

Hoe maak je een ouderschapsplan?

Een ouderschapsplan maak je samen. Onder het kopje Inhoud van een ouderschapsplan kun je lezen welke onderwerpen in het plan aan bod komen. Het is verstandig om een mediator of echtscheidingsbemiddelaar te betrekken bij het opstellen van jullie ouderschapsplan, omdat zij kunnen controleren of het document compleet en hierdoor rechtsgeldig is. 

 

Neem contact op met ScheidingsKompas als jullie een ouderschapsplan willen opstellen of juridisch laten controleren.

 

Informatie- en raadplegingsplicht

Na de scheiding blijven jullie elkaar op de hoogte houden als het om jullie kinderen gaat. We maken hierbij onderscheid tussen de informatieplicht en de raadplegingsplicht. De informatieplicht: alle onderwerpen waarover jullie elkaar op de hoogte willen houden. Denk bijvoorbeeld aan hoe het op school gaat of de hoogte van het zakgeld. De raadplegingsplicht: heeft betrekking op alle beslissingen die jullie gezamenlijk nemen. Denk hierbij aan medische beslissingen of schoolkeuze. In het ouderschapsplan beschrijven jullie welke zaken onder de informatie- en raadplegingsplicht vallen. 

 

Verdelen van de zorg- en opvoedingstaken

Het verdelen van de zorg- en opvoedingstaken is afhankelijk van de keuze voor een omgangsregeling of co-ouderschap. Bij co-ouderschap verdelen jullie de kosten en de zorg- en opvoedingstaken gelijk. Ook kunnen jullie ervoor kiezen dat de kinderen bij één van de ouders gaan wonen. Dan spreken we van een omgangsregeling. In dat geval leggen jullie in het ouderschapsplan vast wanneer de kinderen bij de andere ouder zijn. De inhoud van deze regeling is vrij invulbaar; jullie bepalen dat zelf. Het is handig om rekening te houden met de wensen van jullie kinderen. Denk daarbij aan sport, school en hobby’s van de kinderen. 

 

Kosten van opvoeding en verzorging 

Samen kunnen jullie afspraken maken over kinderalimentatie. Afspraken over kinderalimentatie worden opgenomen in het ouderschapsplan. Het is dus belangrijk om vooraf af te spreken welke kosten verdeeld worden en welke niet. Maak bij de verdeling een onderscheid tussen eigen kosten en de te verdelen kosten en wie waarvoor verantwoordelijk is. Eigen kosten zijn bijvoorbeeld: de huur en boodschappen, maar ook aan dubbel schoolmateriaal, speelgoed en een fiets. De te verdelen kosten zijn de uitgaven die één van beide ouders doet. Denk hierbij aan: verzekeringen, schoolkosten, contributie of telefoonkosten en bijzondere uitgaven. Kinderalimentatie, of de kosten van de kinderen kun je op meerdere manieren vaststellen. Deze kosten kunnen, net als de kinderalimentatie, verdeeld worden naar: 

  1. Draagkracht: degene die het hoogste inkomen heeft, betaalt meer.

  2. Periode: de kosten worden verrekend op basis van het aantal dagen dat de kinderen in een huishouden verblijven.

  3. Ieder betaalt de helft: hierbij worden de kosten verdeeld, zonder rekening te houden met de inkomenshoogte. 

 

Een oplossing waar gescheiden ouders bij co-ouderschap ook vaak voor kiezen is een kinderrekening. Op deze bankrekening storten beide ouders een afgesproken bedrag. Alle kosten kunnen dan van deze rekening betaald worden. 

 

Kinderen ouder dan 18 jaar

Voor kinderen ouder dan 18 jaar is het niet wettelijk verplicht om een ouderschapsplan op te stellen. Toch kan het handig zijn om ook voor meerderjarige kinderen afspraken te maken. Als ouder moet je namelijk rekening houden met een voortgezette onderhoudsplicht voor kinderen in de leeftijd van 18 tot 21 jaar. Beide ouders zijn verplicht om een bijdrage te leveren in het levensonderhoud en eventuele studiekosten. Het is belangrijk om deze afspraken op papier te zetten. Vanaf 18 jaar gaat de kinderalimentatie niet meer naar de ex-partner, maar direct naar de kinderen zelf. De onderhoudsplicht kan na overleg met de kinderen vervallen als ze bijvoorbeeld voldoende eigen inkomsten hebben. 

 

Ouderschapsplan bij verschillende levensfases

Het is belangrijk om een ouderschapsplan met enige regelmaat te evalueren en afspraken aan te passen. In ieder leven vinden veranderingen plaats, waardoor het lastig is om je aan de eerder gemaakte afspraken te houden. Een baby heeft bijvoorbeeld andere behoeften dan een tiener. Maar ook een verhuizing, nieuwe partner, andere werktijden of een nieuwe school, kunnen de oude afspraken onder druk zetten. Als het niet lukt om de afspraken na te leven, dan kunnen conflicten ontstaan. Zie het ouderschapsplan daarom als een ‘levend document’ dat jullie regelmatig evalueren. En stel op basis van de evaluaties jullie afspraken bij. 

 

Rechten en plichten

Jullie zijn samen verantwoordelijk voor jullie kinderen. Dat betekent dat jullie beide rechten en plichten hebben waaraan je je moet houden. Zo zijn jullie beide verplicht om:

  • Een ouderschapsplan op te stellen

  • Je kind(eren) te onderhouden

  • Je te houden aan de informatie- en raadplegingsplicht 

  • Je te houden aan de omgangsregeling

 

Zowel de kinderen als de beide ouders hebben recht op contact en informatie. Beide ouders hebben het recht om alle belangrijke beslissingen samen te nemen. 

 

Kinderen betrekken bij een ouderschapsplan

Het is belangrijk dat jullie kinderen zich prettig voelen bij de afspraken in het ouderschapsplan. Dit doe je door te luisteren naar de wensen en gevoelens van de kinderen. Hiermee voorkom je dat kinderen het gevoel hebben dat ze moeten kiezen tussen beide ouders. Het zijn uiteindelijk de ouders die de beslissing nemen over wat er wel of niet in het ouderschapsplan wordt opgenomen. Betrek de kinderen ook bij een tussentijdse evaluatie nadat het ouderschapsplan in werking is getreden. Hoe ervaren zij de gemaakte afspraken in de praktijk? En is het nodig om aanpassingen door te voeren op het oorspronkelijke plan?

 

Tips voor het opstellen van een ouderschapsplan

5 tips voor het opstellen van een ouderschapsplan:

 

Tip 1

Denk aan de verplichte vaste onderdelen waarover afspraken gemaakt moeten worden: 

  • De verdeling van zorg- en opvoedingstaken

  • De omgangsregeling met de kinderen

  • De informatie- en raadplegingsplicht

  • De kostenverdeling voor de zorg en opvoeding van de kinderen

 

Tip 2

Een ouderschapsplan is dynamisch. Omstandigheden veranderen en kinderen ontwikkelen zich in verschillende levensfases. Evalueer regelmatig en pas het plan aan indien nodig.

 

Tip 3

Stel het ouderschapsplan samen op. Luister naar elkaars wensen en behoeftes en maak het belang van de kinderen een eerste prioriteit. Vraag aan de kinderen waar zij graag afspraken over willen maken. 

 

Tip 4

Vertrouw erop dat jouw ex-partner het beste met de kinderen voor heeft, ook al pakt hij/zij de dingen anders aan dan jij dat zou doen. 

 

Tip 5

Houd de afspraken kort en bonding. De praktijk wijst uit dat duidelijke afspraken makkelijker nageleefd worden.

 

Hulp bij het opstellen van een ouderschapsplan

Hulp vragen bij het opstellen van een ouderschapsplan kan heel verstandig zijn. Sowieso bevinden jullie je in een roerige periode van je leven, waardoor het maken van afspraken misschien niet altijd even makkelijk is. Een mediator is een onpartijdige derde persoon die het opstellen van een ouderschapsplan in goede banen kan leiden. Een mediator kan ook direct beoordelen of het ouderschapsplan juridisch goed in elkaar steekt. Alleen dan zal de rechter het document kunnen bekrachtigen en is jullie ouderschapsplan rechtsgeldig. 

 

Stel vrijblijvend je vragen over het opstellen van een ouderschapsplan aan de mediators van ScheidingsKompas.